Cabernet Franc (Kaberne Fran) pripada grupi od pet vodećih crnih sorti Bordoa. Na njemu su bazirana neka od najskupljih i izuzetno cijenjenih vina, u najboljim godinama, poput “Chateau Ausone ” i “Chateau Cheval Blanc”.
Uprkos tome, za famozne bordoške kupaže u većini slučajeva će ostati “treća sorta”, što je prihvaćeno i od strane vinara Novog Svijeta.
Zbog ove činjenice dolina francuske rijeke Loare je jedina vinska regija u kojoj se dobijaju sortna vina Kaberne Frana. Površine pod njegovim zasadima u Francuskoj iznose oko 15000 hektara.
Poznat je i pod nazivima Cabonet, Gros cabernet, Veron, Carment i Petit fer.
Jedan je od dvadeset loza najčešće posađenih u svijetu. Njegove sadnice se mogu pronaći širom našeg kontinenta, Sjeverne Amerike, Kazahstana i Kine.
Sadržaj:
- Cabernet Sauvignon porijeklo
- Geografska rasprostranjenost
- Tipovi i karakteristike Cabernet Sauvignona
- Temperatura služenja
- Preporučena hrana
Porijeklo i istorijat
Smatra se da je porijeklo današnjeg Kaberne Frana jugozapadni dio Francuske. Preciznije, okolina gradića Sent Emilion u području Bordoa. Razlog tome je što su Stari Rimljani šireći svoju civilizaciju, između ostalih, donijeli i ovu sortu (njen varijetet) u Bordo.
Francuski istoričari vina mišljenja su da je naziv Breton, koji je i danas zastupljen u ovoj zemlji za Kaberne Fran, zasluga igumana Bretona kome je u sedamnaestom vijeku kardinal Rišelje donio reznice ove sorte, u područje doline Loare.
Nakon ovoga, u 18.-om vijeku, šire se zasadi Kaberne Frana i postaje vrlo značajna sorta u bordoškim vinogorjima, korišten za proizvodnju vina sa najvišim kvalitetom.
U sjevernoj Italiji Kaberne Fran pronalaze u ranom 19.-om vijeku, nakon čega dobija na posebnoj važnosti u oblasti sjeveroistočne Italije. 1832.-e godine dolazi u Australiju kao dio kolekcije Džejmsa Bazbija.
Kaberne Sovinjon krajem 18.-og i tokom 19.-og vijeka dobija na popularnosti, pa se uočavaju i velike sličnosti između ovih sorti. 1997. godine putem DNK analize dolazi se do podatka da je Kaberne Sovinjon nastao ukrštanjem upravo Kaberne Frana i Sovinjona bijelog.
Geografska rasprostranjenost
Budući da je veoma robustan, od njega se proizvode vina dobrog kvaliteta u različitim klimatskim uslovima, što ukazuje na šarolikost ukusa.
Najzastupljeniji je u Francuskoj, gdje se u Bordou miješa sa Merloom, sa ciljem proizvodnje nekih od najpoznatijih i izuzetno skupih svjetskih vina.
Italija je drugi najveći proizvođač u kojem se ova sorta koristi za dobijanje grupe vina, takozvanih “Super Toskanaca”.
Osim toga u Italiji se upotrebljava i za dobijanje Kjanti vina, pri čemu ga miješaju sa Sanđovezeom. Za dobijanje vina bordoškog stila, u Australiji se upotrebljava u mješavini sa sortama Malbec i Kaberne Sovinjon.
Osim navedenih zemalja, značajan je i u SAD-u, Južnoj Africi, Kanadi, Španiji, Argentini i Čileu, ali i u Kini, Brazilu, Novom Zelandu i Urugvaju. U Srbiji je čest pratilac Kaberne Sovinjona.
U Kanadi se od Kaberne Frana proizvode najkvalitetnija vina i zbog svoje otpornosti na zimske mrazeve, njegov značaj za kanadsko vinarstvo više je nego očigledan.
Tipovi i karakteristike
Odlikuje ga jak vegetativni čokot i ima funkcionalno i morfološki hermafroditan cvijet.
Listovi su obično petodijelni, srednje veličine i široki. Imaju gornju površinu obojenu u tamno zeleno, dok su na donjoj uočljive vene i blago je krznasta. U dnu sinusa lista nerijetko je prisutan zubac. Vrh mladog lastara je zlatnožute boje, po ivicama crvenkaste.
Zreo lastar je spoljošten i debeo, te ima izražena tamnoljubičasta koljenca i kratke internodije.
Grozdovi imaju duguljast ili kupast oblik, a kreću se od male do srednje veličine. Karakterišu ih crno-plava zrna, okrugla i nepravilna, sa tankom pokožicom. Masa grozda kreće se od 70 do 140 grama.
Sazrijeva otprilike nedelju dana prije Kaberne Sovinjona, zbog čega i u hladnijim krajevima može dostići dobre kvalitativne rezultate. Uspijeva na različitim tipovima zemljišta, s tim što mu najbolje odgovaraju pjeskovito-šljunkovita, sa krečnjakom i duboke pjeskovite gajnjače.
Pripada bujnim sortama i ima veliki potencijal rodnosti zbog čega traži redovnu kontrolu roda. Ima veliki broj klonova i varijeteta zbog loze sklone mutaciji. Grožđani sok odlikuje diskretan sortni miris i bezbojan je.
Kaberne Franu najviše pogoduje špalirski sistem uzgoja.
Što se tiče zimskih mrazeva, sa ovom sortom gotovo da nema problema zbog toga što je na njih jedna od najotpornijih. Sa druge strane, osjetljiv je prema kasnim proljećnim mrazevima, zbog čega su južne i jugozapadne padine na kojima nema mnogo zadržavanja hladnog vazduha najbolje pozicije za zasnivanje njegovih zasada.
Relativno je otporan prema sivoj truleži, dok prema pepelnici i plamenjači pokazuje srednju otpornost.
Ukupne kiseline u grožđanom soku iznose 6 do 9 grama po litru, a sadržaj šećera 20-22%.
Vino ove sorte je suvo, srednje punoće tijela, sa poprilično visokim sadržajem tanina i kiselina. Osnovni ukusi koji se mogu osjetiti tokom konzumacije su jagoda, malina, zelena paprika (babura), zemljani tonovi, te cvjetna nota ljubičica.
Vina iz hladnijih podneblja otkrivaju pojačanu kiselost i tart voćne ukuse, za razliku od onih iz toplijih krajeva, čiji je ukus više slatkast, sa pojačanom aromom jagode i ukusima suvog voća.
Način i stil proizvodnje, te region iz kojeg dolazi najviše će uticati na dobijanje specifičnih aroma. Vina najvišeg kvaliteta sazrijevaju brže u poređenju sa Kaberne Sovinjonom, a razlog je malo niži sadržaj ukupnih kiselina i specifična taninska struktura.
Neubičajen ukus paprike babure u ovim vinima uzrokovan je grupom jedinjenja koja se aktiviraju kao prirodni odbrambeni sistem protiv štetočina.
Odličan primjer “Super Toskanca” Kaberne Frana imaće zrele i bogate arome crne trešnje, kupine, ljuspica crvene paprike, te blagi nagovještaj suvog šljunka i kože.
Temperatura služenja
U podrumu se čuva u periodu od pet do deset godina. Poslužuje se na temperaturi od 15-20°C, u klasičnoj vinskoj čaši, sa prethodnim dekantiranjem u trajanju od 30 minuta.
Preporučena hrana uz koju se poslužuje
Visoka kiselost ovog vina otvara mogućnost za dobru kombinaciju sa jelima baziranim na paradajzu, sosovima baziranim na sirćetu, te bogatim legumima kao što je crno beluga sočivo.
Kao desert, ledeno vino Kaberne Frana je delikatesa sama za sebe. Ukus čokoladnog musa biće intenziviran uz punija i ekstraktivnija vina.
Odlično se uklapa uz pačetinu, razna pečenja i meso sa roštilja. Odličan je i kao pratilac mnogih vegetarijanskih jela. Sa laganijim jelima od ćuretine i piletine, kao i sa lazanjama, sjajan je izbor, za šta su zaslužni njegova elegancija, aromatičnost i rafinisani tanini.
