Roze vino, čiji je naziv nastao od francuske riječi rosế, je vjerovatno najstarija poznata vrsta vina zbog jednostavne metode proizvodnje. Sadrži manje boja iz grožđa od standardnog crnog vina, zbog čega je dobilo ovakvo ime.
Ružičasta boja varira zavisno od sorte i načina proizvodnje, od ljubičaste do blijede narandžaste (kože luka).
Sadržaj:
- Istorija roze vina
- Kako se pravi roze vino?
- Proizvodnja roze vina po zemljama
- Tipovi roze vina
- Kako poslužiti roze vino
- Boja i ukus
- Kako odabrati roze vino
Istorijat
Pretpostavlja se da je veliki broj ranih crvenih vina bio izgledom sličniji roze vinu nego današnjim crvenim vinima. Razlog se krije u načinu proizvodnje, koja je u prošlosti bila jednaka za sve vrste vina.
I crvena i bijela su bila presovana ubrzo nakon berbe i to ručno, stopalima ili čak krpom, nakon čega se stvarao malo pigmentovan sok.
Uprkos razvoju presa za vino, rani vinari su preferirali pravljenje svjetlijih i voćnijih stilova vina. Sve do srednjeg vijeka, vina koja “odstoje” su smatrana preoštrim i bila su manje poželjna od onih napravljenih sa roze sortama.
Za englesko tržište i prema riječima istoričara Hjua Džonsona, najcjenjenija su bila blijedo ružičasta vina napravljena od soka koji je sa kožom imao kontakt samo jednu noć.
Kako se pravi roze vino
Roze nastaje nakon kratkog kontakta kožice crvenog grožđa sa vinom, zbog čega i boju dobija nakon samo nekoliko sati, za razliku od crnog. Iako se može praviti od bilo koje crvene sorte, danas imamo nekoliko uobičajenih stilova i grožđa koji se preferiraju za pravljenje roze vina.
Tri su osnovna načina kako se pravi roze vino:
Maceracija: Ova metoda se koristi u velikim vinskim regionima poput Provanse u Francuskoj, gdje je vrijednost roze vina jednaka vrijednosti crnog i bijelog vina. Maceracija podrazumijeva ostavljanje crvenog vina da “odmori” ili macerira u soku određeno vrijeme, nakon čega se prerađuje u ružičasto.
Saignee ili “Bled” metoda: U ovom slučaju, tokom prvih sati pravljenja crvenog vina, dio soka “iskrvari”, ocijedi se i odvaja u posebnu posudu za pravljenje rozea. Zahvaljujući ovoj metodi, roze dobija svoju boju, uz zadržavanje intenziteta crvenog vina. Napa i Sonoma su regioni gdje je ova metoda najviše u upotrebi.
Metoda miješanja: U posudu sa bijelim vinom dodaje se crno, otprilike 5% sa ciljem nastanka ružičaste boje. Ovakav postupak, veoma neubičajen za still roze vina, koristi se obilno u regionima poput Šampanje.
Primjer finog vina nastalog ovom metodom je Ruinartov roze pjenušavo vino, koje je primarno Šardone sa mješavinom crvenog Pinot Noir (pinoa crnog).
Proizvodnja roze vina po zemljama
Francuska
Najpoznatiji roze u svijetu je onaj iz Provanse. Njihov roze je specifičan, sadrži citrusne arome i arome crvenog voća i svjetliju boju lososa, koja nastaje ograničenim kontaktom sa kožicom.
Murveder, grenaš i cinsault su sorte koje se tamo koriste.Vina iz regiona u dolini rijeke Loare bazirana su na sorti kaberne fran, a najbolja roze vina iz tih dijelova odlukuju delikatne biljne arome i slatkasta aroma crvenog voća.
Vina iz podregiona Bandol karakterišu mineralne note i spadaju u grupu malobrojnih vina ovakvog stila čije je starenje uspješno. Vina iz Tavela su odlikovana punijom strukturom, izraženijim ukusom crvenog voća i intenzivnijom bojom, uzrokovanih dugim kontaktom sa kožicom.
Osnovno grožđe je grenaš, a ostale sorte koje se koriste su: širaz, murveder, klaret, cinsault, picpoul i bourbulenc. Miješanje bijelih i crvenih sorti nije dozvoljeno. Ipak, moguće je dodavanje bijelog grožđa i iscijeđenih sokova prije fermentacije.
Italija
Proizvodnja roze vina u Italiji zastupljena je u: Venetu, Trentinu i Furlaniji. Ramato iz Furlanija nastaje nakon duge maceracije sorte pino griđo. Osnovna crvena sorta u Venetu je korvina, od koje nastaje veliki broj vina suvog stila.
U južnim regionima Italije (Apulija, Sicilija i Kalabrija) upotrebljavaju se lokalne sorte negroamaro (Apulija) i Nero d’ Avola (Sicilija).
Germanske zemlje
U Njemačkoj se koristi nekoliko termina za označavanje različitih stilova, u zavisnosti od toga kako je vino napravljeno, od grožđa i u kom regionu. Termin Weissherbst je vrsta njemačkog rozea napravljena od jedne vrste grožđa sa tom određenom sortom koja mora biti označena na etiketi vina.
Rotling se odnosi na roze napravljen od više sorti grožđa koje mogu biti sve sorte crnog vina ili mješavina sorti bijelog i crvenog grožđa. Oznaka je obavezna na svim Tafelwein (stono vino), Landwein i Qualitätswein bestimmter Anbaugebiete stilovima, dok je na etiketi za Prädikatswein oznaka opciona.
U regionu Baden, Badis Rotgold je specijalni roze napravljen od sorti Pinot noir i Pinot gris. Specijalitet regiona Württemberg je stil vina poznat pod imenom Schillerwein koji se u toj oblasti proizvodi preko trista godina.
Poznata austrijska vrsta rozea po imenu Šilčer napravljena od autohtonog Blauer wildbaher sorte grožđa se rijetko uzgaja izvan zapadne Štajerske. Vino odlikuje voćni ukus i visok nivo kiselosti.
U istočnim regionima Švajcarske, blizu austrijske i njemačke granice proizvodi se posebna vrsta rozea Süssdruck isključivo od soka sorte Pinot noir.
Pirinejsko poluostrvo
U Španiji roze vina su poznata pod nazivom rosado i proizvode se širom zemlje iako je Navara najzastupljeniji region. Većina vrsta pravi se od grožđa sorte Grenache, a ostale koje se koriste su: Graciano, Tempranillos, Cabernet Sauvignon, Merlot i Carignan.
U Alicante-u i Jumilla koristi se metod proizvodnje poznat kao “dupla pasta” u kojem se kožica skida sa rano presovanog roze vina i dodaje u crno vino. Rosadosi su napravljeni sa laganim, voćnim stilom dok su crvena vina napravljena sa viškom kože tamnija i dublje koncentrisana.
Godine 1942, portugalski vinar Fernando van Zeller Guedes odlučio je da napravi potpuno svjetlucavi zaslađeni roze za evropsko i sjevernoameričko tržište. Pred kraj drugog svjetskog rata proizvodnja Guedesovih vina pod nazivom Mateus bila je u punom pogonu sa konstantnim usponom prodaje.
Do osamdesetih godina prošlog vijeka i crvene i svjetlucave verzije ovog vina činile su preko 40% cjelokupne portugalske vinske industrije. Pojavom Temprannilo roze vina, Mateus prestaje biti dominantna vrsta.
Tipovi roze vina – Razlika između slatkog i suvog
Roze vina mogu biti slatka i suva, iako suva preovladavaju. Roze proizveden u Starom svijetu je tipično suvi, dok je onaj iz Novog svijeta slađi, sa izraženijim voćnim ukusom, što je posledica varijacija u klimatskim i proizvodnim metodama.
Postoje i izuzeci gdje neki proizvođači vina iz novog svijeta oponašaju stil i metode starog. Slatki roze se dobro slaže sa slanom hranom, a najčešća slatka roze vina su: Bijeli Zinfandel, Bijeli Merlot i Ružičasti Moštato.
Suva roze vina su bogata taninima koji doprinose suvoći i gorčini vina, a sadržaj šećera im je nizak. Obično su napravljena od sledećih sorti grožđa: Grenache, Sangiovese, Syrah, Mourvèdre, Carignan, Cinsault i Pinot noir.
Na koji način posluživati roze vino
Roze se uvijek hladi i servira na temperaturi od otprilike 10 – 15 °C . Nakon kupovine najbolje ga je odmah staviti u frižider da se hladi bar nekoliko sati prije posluživanja.
Većina somelijera osuđuje korištenje kockica leda bilo kom vinu zbog toga što im mogu promijeniti ukus topljenjem. Dekantiranje za ovu vrstu vina nije neophodno, ali ne može mu ni naškoditi.
Hrana uz roze vino je šarolika, a njegove voćne note ga čine posebno dobrim uz začinjene specijalitete. Njegova lakoća se dobro slaže sa sušijem i salatama. Popularno je na piknicima i roštiljima zbog toga što se služi hladno.
Slatki roze dobro ide sa mesom sa roštilja, bogatim sosovima i pečenjem. Suvi se slaže sa salatama, povrćem, grilovanom piletinom ili ribom.
Boja i ukus roze vina
Boja roze vina slična je razvodnjenom crnom vinu, dok mu ukus više podsjeća na bijelo. Ukus takođe zavisi i od vrste grožđa korišćenog u proizvodnji. Može imati razne note i ukuse (jagoda, razni citrusi, malina, lubenica), a karakteristični su mirisi ljubičice, ciklame i ruže.
Zavisno od vremena koje mošt provede uz kožice grožđa, roze vino se kreće od rubin crvene boje preko blijedo roze do ružičaste.
Kako odabrati dobro roze vino
Roze vinske mješavine nastaju kombinacijom različitih sorti grožđa, a svaka vrsta roze vina ima specifičan ukus koji zavisi od grožđa korišćenog za njegovu proizvodnju.
Kako se pije roze vino?
Da biste izabrali najbolja roze vina iz širokog spektra dostupnog na tržištu, najlakše će biti ako pogledate sortu crnog vina od kojeg su napravljena i odlučite se za onu koja vam je najdraža. Treba obratiti pažnju i na to radi li se o suvom ili slatkom rozeu i naravno, izabrati po svom ukusu.
