Sanđoveze je crna sorta grožđa, čije se ime često povezuje i sa izrazom “sanguis lovis”, što u prevodu znači “Jupiterova krv”. U Italiji zauzima jedno od vodećih mjesta, kada je u pitanju proizvodnja vina.
Čini 10% od njihove ukupne proizvodnje. Poznato je 14 klonova sanđovezea, od kojih se najviše ističe Brunello.
Planirano je da se ovi klonovi nakon klasifikacije svrstaju u dvije familije: Sangiovese picollo i Sangiovese grosso.
Sadržaj:
- Sanđoveze – Porijeklo i istorijat
- Geografska rasprostranjenost
- Tipovi i karakteristike
- Temperatura služenja
- Kombinacija hrane i Sangivoese-a
Porijeklo i istorijat
Prvi put se spominje u 1590.-oj godini. Genetski je utvrđeno da je sanđoveze nastao spontanim ukrštanjem toskanske sorte Ciliegiolo (ćiljeđolo) i kalabrijske Calabrese Montenuovo.
Vjeruje se da se ovo ukrštanje dogodilo početkom 16.-og vijeka. Od ćijeđola sanđoveze je naslijedio izraženu aromu trešanja.
U Sjevernu i Južnu Ameriku ovu sortu su prenijeli emigranti, kao uostalom, i većinu drugih crnih sorti čije je porijeklo teritorija Francuske i Italije. Argentina je zemlja Južne Amerike u kojoj je sanđoveze najviše rasprostranjen.
Geografska rasprostranjenost
U Italiji je sanđoveze osnovna sorta u regijama Montepulciano i Montalcino, a Picollo je veoma čest u oblasti Chianti, gdje se proizvodi istoimeno vino i opisuje se kao “forte” (snažan).
Grosso karakteriše deblja pokožica i rastresitiji grozdovi u odnosu na njega i sazrijeva ranije, otprilike pred kraj septembra, eventualno početak oktobra.
Sanđoveze ulazi u sastav vina širokog dijapazona, kada je u pitanju kvalitet, pa se tako upotrebljava i u proizvodnji onih sa najnižim kvalitetom italijanske klasifikacije (vino di tavoli), jednako kao u proizvodnji najkvalitetnijih vina (claska superiore).
Za oplemenjivanje sanđovezea u toskanskim kupažama koriste se sorte Merlot, Caberne Sauvignon i Syrah. Putem ovog procesa nastaju kompleksna, robusna i vrlo kvalitetna vina.
Zastupljen je i u Argentini, SAD-u, Meksiku, Australiji, Južnoj Africi, kao i u ostalim zemljama poznatim po proizvodnji vina.
Tipovi i karakteristike
Grožđe zahtijeva dugu sezonu uzgajanja, iz razloga što rano počinje stvarati pupoljke i sporo sazrijeva.
Bobice imaju ljubičastu boju kože, a cvijet je morfološki i funkcionalno hermafroditan.
Potrebna mu je dovoljna količina toplote kako bi sazrilo u potpunosti, ali ako ta toplota postane previsoka, može dovesti do smanjenja količine i uticaja aroma u vinu.
Dobro je otporno prema sušnim uslovima i traži sasvim malo navodnjavanja.
Najviše mu odgovaraju rastresita zemljišta, koja imaju veliki uticaj na pojačavanje arome i elegancije njegovog grožđa. Sadnja se obavlja rano, a pripada sortama veoma sporog i kasnijeg sazrijevanja.
Bere se u drugoj polovini oktobra, uprkos tome što su za taj period nerijetki kišni periodi koji mogu uzrokovati truljenje grožđa.
U hladnijim godinama je prisutna opasnost od nastanka viška kiselina i tvrdih tanina u vinu. Sa druge strane, u toplijim godinama dobijaju se gusta vina velikog potencijala, obogaćena visokim procentom alkohola.
Karakteristike vina
Od ove sorte proizvode se vina različitih stilova, što joj dodatno daje na popularnosti. Kompleksna i bogata vina proizvode se od grožđa zasađenog na najboljim terenima, a svježa i lagana vina nastaju jednostavnom vinifikacijom.
Supertoskanske kupaže odlikuje internacionalni stil vina. Od sanđovezea se dobijaju i suva roze vina.
Sortna vina imaju srednje puno ili puno tijelo, voćna su, a sadržaj kiselina u njima kreće se od umjerenog do visokog. U ovim vinima mogu se pronaći arome šljive, ljubičice, borovnice, jagode, u nekim slučajevima i zemljani tonovi.
Treba spomenuti činjenicu da je jedna od osnovnih osobina vina dobijenih od sanđovezea jarka boja, sa često naranžastim nijansama.
Za dobijanje DOC statusa (kontrolisano porijeklo) u Italiji, potrebna je kupaža sa drugim sortama, ponekad i bijelim. Takva vina moraju biti proizvedena od tačno određenih sorti, kao što moraju imati naznačenu oblast, region i mjesto u kojem su odgajana.
U sazrelim vinima se, osim gore navedenih, mogu pojaviti i arome kafe, dima, cimeta i vanilije.
Temperatura služenja
Za odležavanje vina ove sorte u Toskani su u upotrebi burad i bačve dobijene od francuskih i slavonskih hrastova i tokom ovog perioda dolazi do omekšavanja tanina, vina dobijaju svoje arome, balans i punoću. Toskanska vina u boci mogu da odležavaju preko deset godina.
Preporučena hrana uz koju se poslužuje
Kada je riječ o hrani, vina sanđovezea su gotovo univerzalna, što je posljedica njihove kiselosti i umjerenog sadržaja alkohola.
Punija vina sanđovezea čine odličnu kombinaciju sa začinjenim jelima, starijim sirevima tipa parmezana, sa biftekom ili paprikašem i ćuftama. Lakša vina dobro idu uz teletinu i meso peradi sa mediteranskim začinima, a idealna su kao pratnja grilovanoj ribi. Začini koji im najviše odgovaraju su žalfija, bosiljak i majčina dušica.
Zaključak
Budući da je u pitanju jedna od najstarijih sorti crnog grožđa, pogodnog za proizvodnju vina različitih stilova, degustacija jednog od njih je neminovna. Njena prilagodljivost raznim vrstama zemljišta predstavlja samo jednu od osobina koja joj dodatno daje na popularnosti.
Poslednjih godina sve više se koristi i na teritoriji Kalifornije i Australije. Ovo je minimum informacija o sanđovezeu, ali sasvim dovoljan da vas navede na korak da ga isprobate, što će vam, garantovano, donijeti ogromno zadovoljstvo.
